رسانه تلویزیون آینده ای ندارد

عصر ایران؛ امید جهانشاهی-‌ تلویزیون، رسانۀ حاکم بر قرن بیستم بود. رسانه‌ای بسیار فراگیر و مسلط که طبیعت فناوری خودش را بر حوزه‌های مختلف تحمیل می‌کند.   طبیعت فناوری تلویزیون چنان است که مخاطب را جمعی و منفعل تعریف می‌کند و محتوایی سرگرم کننده و یک‌دست‌ساز ارائه می‌دهد. مخاطب را با جاذبه تصویر، مسحور و میخ‌کوب می‌کند.   روندپژوهی تحولات صنعت رسانه اما حاکی از سیر نزولی قدرت تلویزیون است. هرچه پلتفورم‌های جدید و اجتماعی بیشتر توسعه یافتند، مخاطب بیشتر برای گرفتن خبر و سرگرمی از تلویزیون جدا شد. برخی همچون بیل گیتس به اغراق از «مرگ تلویزیون» سخن گفتند. اما مرگ تلویزیون اتفاق نیفتاد و به این زودی‌ها هم اتفاق نخواهد افتاد و از مهمترین دلایلش وضعیت ناکافی زیرساخت های اینترنتی و جایگاهی است که تلویزیون هنوز در سرگرمی دارد.    صاحبان و مدیران رسانه تلویزیون معتقدند سریال‌های جذاب، پوشش مسابقات ورزشی و نیز روایت های رسمی رویدادهای مهم…

معمولی بودن بد نیست، چشمها را باید شست

آدم ها، حرفها و قصه های سریال پایتخت معمولی اند. ساده و دوست داشتنی. شاید دلیل محبوبیت این سریال هم در همین معمولی بودنش باشد. دیالوگی دارد نقی که خیلی مهم است. تا حالا چند بار هم در موقعیت های مختلف تکرار کرده است. شاید می خواسته تاکید کند اما شاید کمتر به ان توجه شده است. دیالوگش نقل به مضمون این است که چرا وقتی می خواهید بگویید چیزی بد است می گویید معمولی است. مگه معمولی بد است.  یک دنیا حرف در آن است از هر زاویه که نگاه کنیم. راستی از کی معمولی بودن بد شده است. شاید از وقتیکه بیش از حد و بی جهت خود زنی کردیم. روستا را تحقیر کردیم و با شخصیت صمد روستایی را مضحکه ای دیدیم در مقابل کراواتی های شیک پوش شهری. نه تنها این قصه نهادینه شد که به تصویر ایرانی در مقابل غربی هم سرایت کرد. به رویمان…

عوامل موثر بر ارتقاء سواد رسانه‌ای برنامه‌سازان مجموعه‌های نمایشی سیما

مقاله چاپ شده در  فصلنامه علمی تخصصی کسب و کارهای رسانه ای. سال اول. شماره ۵ مرتضی حسیبی طاهری دکترامید جهانشاهی دکتر حسن خجسته باقرزاده چکیده سواد رسانه‌ای به مثابه ابزاری برای ایجاد تفکر انتقادی همواره مورد تاکید کارشناسان بوده است اما این مهم تنها محدود به مخاطب نیست بلکه برای تولیدکنندگان رسانه نیز لازم است. توان تحلیل پیام به تولیدکنندگان محتوا کمک می‌کند تا درک بهتری از فرایند تولید داشته باشند. در این تحقیق به سواد رسانه‌ای برنامه‌سازان مجموعه‌های نمایشی سازمان صداوسیما بر اساس مدل ساختار دانش می پردازیم. هدف تحقیق حاضر آن است که دریابیم آیا بین عوامل فردی و عوامل سازمانی با سطح سواد رسانه‌ای برنامه‌سازان رابطه معنی داری وجود دارد و در این میان هر کدام از عوامل سازمانی در چه رتبه و جایگاهی هستند. تعداد برنامه‌سازان مجموعه‌های نمایشی که جامعه آماری این تحقیق را تشکیل می دهند ۱۵۹ نفر است. نمونه گیری، تمام شماری بود…

مقالات من در سومین همایش مدیریت رسانه آبان ۹۵

سومین همایش بین المللی مدیریت رسانه برگزار شد. از بین المللی نبودنش که بگذریم برخی مقالات که ارائه شدند، بد نبودند. بنده در این همایش دو مقاله ارائه کرده بودم. یکی مقاله «روندپژوهی صنعت تلویزیون» به همراه همکارم آقای وحید آقامحسنی و یک مقاله به نام «بررسي رابطه نگرش شغلي و توانمندسازي و ارائه مدل مفهومي براي توانمندسازي روزنامه نگاران روزنامه هاي سراسري چاپ تهران » که مستخرج از رساله دکتری ام بود. بخش‌هایی از مقاله روند پژوهی صنعت تلویزیون: *ادغام تدریجی تلویزیون و اینترنت، خدمات جدیدی را امکان‌پذیر می‌کند و به یک دگرگونی جامع در تجربه‌ی رسانه‌ای منجر می‌شود و تلویزیون تعاملی، شخصی و اجتماعی را به وجود میاورد. *پیش‌بینی غم‌انگیز بیل گیتس در مورد «مرگ تلویزیون»، همه ماجرا را بیان نمی‌کند، مسئله‌ی مهم این است که اساساً تلویزیون یک فرم جدید خواهد گرفت. در دوره همگرایی تلویزیون‌های خانگی، کنترل از راه دور و راهنماهای برنامه‌ریزی‌شده به‌زودی از بین…

مستند ايرانگرد

امشب برنامه اي ديگر از مجموعه متفاوت و ديدني مستند ايرانگرد پخش شد. آقاي قارايي (تهيه كننده) در اين برنامه رفته بود در روستايي گويا گمشده، كاملاً ديرياب، بكر و از دسترس امواج رسانه ها دور، با مردمي محروم از هر چيز حتي آب، اما محبوب، آرام و مهمانواز، بواسطه فرهنگي كه از كوير سيراب مي شد. در آن سرزمين بكر و بي آب آنها هر ده روز با حدود ۸ ليتر آب استحمام مي كردند و خانه هاي كوچكشان را از درختان خرما مي ساختند كه مي بافتند همچون كفش ها و لحافهايشان. ايرانگرد گفت طبيعت دوستي و حيوان مدارايي شان ريشه در فرهنگ هندوستان دارد؛ پيدا بود كه آيين خوان و خوراك شان هم نسبتي با فرهنگ هند داشت. زيبايي اين مستند تنها در بكري طبيعت نبود بلكه در تصوير بي تفسير و بي سويه اي بود كه از فرهنگ بلوچ ارائه مي كرد. راستي سهم قوم و…

قواعد نوشتن برای تلویزیون

نوشتن برای تلویزیون با نوشتن در دیگر رسانه‌ها متفاوت است و این به تفاوت‌ها‌ی ذاتی تلویزیون بازمی گردد. در این جعبه جادو، مخاطب هم می‌بیند و هم می‌شنود و این گرچه به نظر کار را ساده می‌کند، اما در عین حال، ظرافت‌هایی را برای پخش تلویزیونی باعث شده است. از جمله تفاوت‌ها‌ این است که در رسانه های چاپی مخاطب می‌تواند مطلبی را دوباره بخواند، می‌تواند پس از مکث و درنگی به خواندن ادامه دهد. اما این در پخش تلویزیونی ممکن نیست. گزارشگر یا گوینده خبر را بی درنگ و پیوسته، برای یک‌بار می‌خواند و عبور می‌کند. از این رو، یکی از خصوصیات پخش تلویزیونی، این است که مخاطب باید هر شات (shot) را ببیند، بفهمد و خبر را دنبال کند. در پخش تلویزیونی این امکان برای مخاطب نیست که خبر یا تصویر مبهم را دوباره مرور کند و یا برای تامل درباره آن، خبر را نگه دارد. این قبیل…

با تشكر از فرزاد كاظم زاده، بي‌بي‌سي جمهوري اسلامي

در سالهايي كه آواز فضاي بازي براي پرواز يافته بود، خوانندگان جديد و جواني پر گرفته بودند كه صدايشان ما را مي برد به حافظه موسيقايي مان. مي گفتيم اين ابي جمهوري اسلامي است. اين داريوش جمهوري اسلامي است. حالا گاهي گزارشي مي‌بينم به خصوص از بخش خبري ۹ صبح كه لحن گزارشگر و استفاده دلنشینش از اصطلاحات فرهنگ شفاهي و … ؛ بي اختيار آدم را به ياد گزارش هاي آقاي فرزاد كاظم زاده گزارشگر بی بی سی فارسی مي اندازد.   بهانه نوشتنم اين سؤال است كه آيا واقعاً اگر صدا و سيما بخواهد براي مقابله با رسانه هاي مخالفش، فضاي بازي براي خبرنگارانش ايجاد كند، ما با فرزاد كاظم زاده جمهوري اسلامي و نادر سلطان پور جمهوري اسلامي و … مواجه خواهيم بود؟ چه بايد كرد كه فضاي باز، بهانه تقليد نباشد بلكه مجال نوآوري و فرصت توليدی تازه باشد؟    بي شك، با « … و…