امسال را سال اصلاح الگوي مصرف ناميده اند و اين توصيه نيكو و سنجيده را همگان ستوده اند. به درستي كه اصلاح الگوي مصرف سنگ زيرين و بايسته توسعه است و در اين مهم را كسي شك و ترديد نيست.
مصرف برق، آب، گاز و خيلي چيزهاي ديگر در جامعه ما نامعقول است در خيلي از موارد و خيلي از ما آنرا ثروتي مانا و پايا مي دانيم كه تمامي ندارد. اين مشكل ابعاد زيادي دارد، يكي هم معناي صرفه جويي است كه در اذهان خيلي از ما با كم مصرف كردن و بد زندگي كردن قرين نشسته است. اينها فرهنگ سازي مي خواهد.
در برنامه مدرسه چيني بي بي سي فارسي ديدم كه موضوع انشاي بچه ها در چين صرفه جويي بود و اينكه چه كمكهايي به زندگي شان مي كند. با خود گفتم اگر ما هم به جاي توصيف فصل بهار و تعطيلات خود را چگونه گذرانديد، يكبار به بهانه انشا به معنا و مراد صرفه جويي فكر مي كرديم، چقدر خوب بود. آخه، فوايد گاو هم شد موضوع انشا: با شاخش چاقو درست مي كنيم با پوستش لباس درست مي كنيم با سمش كفش درست مي كنيم گوشتش را هم مي خوريم. نتيجه گيري هم معمولا اين بود كه پس ما بايد خدا را شكر كنيم يا اينكه پس ما بايد با گاو مهربان باشيم!
و اما بعد، در اينكه هر كسي بايد متوجه هزينه ميزان مصرفش باشد شكي نيست اما يادمان نرود كه مصرف هم البته انواع دارد. استفاده از كلمات هم بايد مشمول صرفه جويي باشد. سخن گفتن هم بايد هزينه داشته باشد. ظريفي از مغرب زمين زماني خطاب به ارباب ديارش گفته بود حقيقت گرانبهاست در مصرف آن صرفه جويي كنيد.
ما بايد در مصرف برق و آب و گاز صرفه جويي كنيم و بابت مصرف مان هزينه دهيم، سياستمداران ما هم بايد از كلمات و تعابير صرفه جويي كنند يعني سنجيده بگويند. همانطور كه ما زير دستان نبايد شير آب را باز بگذاريم و توقع بي مرز داشته باشيم، زبر دستان هم نبايد دهانشان را باز كنند و رك و بي پرده حرف دلشان را بزنند و هزينه اش را به عهده ما بگذارند.
رسالت رسانه يكي هم اين است كه سخن و ادعا را براي زبر دستان و ارباب قدرت هزينه دار كند. همه جاي دنيا به واسطه اين هزينه است كه اصطلاح سخن ديپلماتيك به جاي سخن سنجيده به كار مي رود.
كار رسانه فقط اين نيست كه اخبار ارباب قدرت را به شهروندان برساند. رسانه اي كه مي تواند به زير دستان بگويد مصرف آب و برق و گاز شما گزاف است و دولت بابت سوبسيدها هزينه فراوان مي دهد، بايد بتواند به زبر دستان هم بگويد كه اين عبارات و سخنان شما براي ملت هزينه دار است و مردم بايد هزينه اش را پرداخت كنند.