كلاه پهلوي و طرح يك سوال

كلاه پهلوي سريالي است كه جمعه شبها دنبال مي كنم. بر اساس سخن معروف برلو كه مي گفت معني در ذهن مخاطب است و نه در پيام سوالي به ذهنم رسيد. اگر اين سريال در فضاي گفتماني دهه ۶۰ پخش مي شد، قاطبه مخاطبان تقي زاده را فردي خائن مي ديدند اما آيا براي مخاطب امروز كه شكست جريان آقاي خاتمي و شعارهايش را ديده و قرائت رسمي از چيستي روشنفكري ديني دهه ۷۰ را ديده و حالا دارد شرايط امروز را هم مي بيند؛ آيا واقعاً‌ اين تقي زاده اي كه تصوير شده را يك فرد خائن مي بيند؟ پيام در ذهن مخاطب است و ذهن مخاطب امروز متاثر از تجربه هاي اوست.
در سريال ديشب، تقي زاده در حال سخنراني در بين دانشجويان بود و به آنها توصيه مي كرد براي مراسم استقبال از رضاشاه به تركيه بروند و … كه برخي دانشجويان اعتراض كردند. در صحنه اي ديگر تقي زاده در مورد آنها كه اعتراض كردند گفت بله دانشجويان به اروپا آمده اند و چشم و گوششان باز شده و مي فهمند اما نمي دانند كه اين {فقدان شاه و وجود جمهوريت} فرايندي بلند مدت است!
سوالم اين است كه آيا مخاطب با ديدن اين تصاوير از تقي زاده با خودش مي گويد عجب آدم خائني! در ميزگرد تحليلي بعد از سريال در تقبيح تقي زاده گفته مي شد كه وي دنبال تجدد از بالا بوده است. آيا در جامعه ايران ۱۳۱۲ و با آن محروميت مفرط و بي سوادي! طبيعي نيست كه در آن مقطع تقي زاده دنبال تجدد از بالا باشد!‌ اگر سرنيزه رضاخاني نبود كه راه آهن سرتاسري شمال به جنوب كشيده نمي شد در زماني كه در مورد اسلامي بودن يا نبودن راه آهن مثل خيلي چيزهاي ديگر بحث و جدل بي پايان بود. ترديدي نيست كه كشف حجاب براي هر نسلي ناپسند است اما مخاطب امروز نمي پذيرد كه در مورد يك دوره تاريخي با دو جمله به قضاوت برسد.

در صحنه اي ديگر دانشجويي از تقي زاده كه دارد مي گويد جامعه ايران بايد متجدد و غربي شود سوال مي كند اما مردم ايران مذهبي هستند؟ و تقي زاده جواب مي دهد: ايرادي ندارد مي توانند مسلمان هم باشند. اين صحنه به عنوان سندي بر بدي تقي زاده در ميزگرد تحليلي پس از سريال هم به عنوان تاكيد بازپخش شد. اما مخاطب امروز دارد به چشم مي بيند كه در جامعه اي زندگي مي كند كه از ساختار و سيستم و روش و بسياري ارزش ها و نظام هاي فكري و … غربي شده است و مسلمان هم هست.
آيا واقعاً‌ مخاطب امروز اين تقي زاده را به همان اندازه خائن مي بيند كه مخاطب دهه ۵۰ و ۶۰؟

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *