امید جهانشاهی: پیشفرض آیندهاندیشی این است که آینده ساختنی است؛ اما نه با آرمانها و آرزوها. آینده را با رصد روندها و تحلیل میزان تأثیرگذاری روندها بر اقتصاد، سیاست و اجتماع ایران و تصمیمهای سازنده برای توسعه ایران میتوان ساخت. در این مسیر البته رسانهها مسئولیت جدی برعهده دارند. مسئولیت رسانهها برای کشور این است که مردم را از عوامل مؤثر بر تحقق یک آینده مطلوب برای کشور آگاه کنند و تصریح کنند که آینده ما را وضعیت روندهای اقتصادی، اجتماعی ـ فرهنگی و فناوری میسازد و بنابراین بدون سرمایهگذاری در تولید علم و فناوری و بدون سرمایهگذاری برای تولید و رشد تجارت و سایر روندها نمیتوان از آینده روشن سخن گفت و به این ترتیب فضای کشور را برای گرفتن تصمیمهای سخت و شجاعانه برای «ایران» مهیا کنند. چراکه مسئولان هرگز در خلأ تصمیم نمیگیرند بلکه سخنان و تصمیمهای آنها ناگزیر متأثر از اولویتهای برکشیدهشده، بستر عواطف مردمی و آرای…
برچسب: روزنامه شرق
روزنامهنگاری «برای ایران»
در وظیفه روزنامهنگاری گفتهاند که باید مسائل حیاتی و اولویتهای اساسی جامعه را برای برانگیختن توجه عمومی برجسته کرده و امکان مشارکت آگاهانه مردم را برای مواجهه مؤثر و کارآمد با مسائل ایجاد کند. بر این اساس میتوان گفت روزنامهنگاری «برای ایران» یعنی برجستهسازی و اولویتدهی مسائل جدی و واقعی «ایران» و همچنین امیدآفرینی و تشویق به مشارکت عمومی برای مواجهه مؤثر و کارآمد با مسائل. برای تعین درست مسائل جامعه، نظام روزنامهنگاری باید بتواند مسائل مختلف را با حساسیت رصد کند. در فاجعه اخیر معدن طبس گفته شد که در معدن سنسور گاز متان وجود نداشت، اما سنسوری که حساس باشد و از وقوع فاجعه خبر دهد، منحصر به معدن نیست. سنسورهای جامعه، رسانهها هستند. گزارشهای رسانهها از وضعیت کمآبی و مسئله مدیریت آب، در واقع اعلام خطر سنسورهاست. هشدار درباره بحران جدی و پیشروی فرونشست زمین که خود از تبعات مسئله مدیریت آب است، هشداری دیگر از سنسورهاست….
فساد و شفافیت سیاسی
امید جهانشاهی: نقش رسانهها در مبارزه با فساد از آن دست موضوعهایی است که به دلیل اهمیت آن بسیار مورد توجه است اما معمولا همراه با تعارف و به گونهای بیدردسر و شعاری به آن پرداخته میشود و معمولا سطح بحث درباره این موضوع را به نقش روزنامهنگار و حداکثر میزان حمایت از او تقلیل میدهند. این در حالی است که مهمترین موانع مبارزه رسانهها با فساد ریشه در عوامل سیاسی دارند. در ابتدای انقلاب، به دلیل تهدیدهایی که برای نظام در حال استقرار وجود داشت، رویکرد امنیتی در نگاه به عرصههای فرهنگی در کشور توجیه شد و شکل گرفت. نگاه امنیتی ایجاد تشکل بزرگ و قدرتمند صنفی روزنامهنگاران و رسانههای توانمند را همچون یک تهدید میانگارد و این باعث تضعیف رسانهها و روزنامهنگاران در مبارزه با فساد میشود. در نتیجه این رویکرد جامعه تبدیل میشود به موافقان نظام و مخالفان نظام. در این وضعیت، رسانهها برای مبارزه با فساد دچار…
برای اعتراض به تحریمهای ظالمانه
امید جهانشاهی: «باید رویکردهای خودمان را تغییر دهیم… باید نگاه به فرصتهای بینالمللی را تغییر دهیم. با جهان نمیشود شوخی کرد… امروز دارو میخواهیم وارد کنیم، باید آمریکا اجازه دهد، این خطرناک است». این سخن کسی است که نمیتوان او را «سستعنصر» و «غربزده» نامید. این سخنان جناب مصطفی پورمحمدی است که به واسطه صراحت و صداقتش در بیان مسائل، «ستاره مناظرهها» لقب گرفت. «تحریم مسئله مهمی است. تحریم فلجکننده را بر ما تحمیل کردهاند و ما ساده از کنار این میگذریم، تمام اقتصاد ما گرفتار آن است… باید دیگر حل کنیم. تمام روابط تجاری و مالی ما قفل شده. فعالان اقتصادی میخواهند چطور عمل کنند؟». سال ۹۲ مردم به حسن روحانی رأی دادند؛ چون علیه تحریمهای ظالمانه داد سخن داد که «چرخ زندگی مردم هم باید بچرخد». هنوز هم آنچه ملت را به شور میآورد، شعار «برای زندگی» است. مردم آن سالها را یادشان است، چون در چهار سال اول…
مساله تحریمها مساله ایران است
شرایطی را تصور کنید که به واسطه تورم بالا و بلندمدت، میزان رضایت از زندگی مطلوب نیست. به دلیل محدودیت در فعالیت نهادهای مدنی، نهادهای صنفی فعال و پویا نیستند و احزاب گرایشهای موجود را نمایندگی نمیکنند. اکثر رسانههای بزرگ متعلق به دولت و نهادهای حاکمیتی هستند و رسانههای مستقل محدود و ضعیف هستند. بخشی از جوانان تحت تأثیر مقایسه وضعیت کشور با برخی دستاوردهای کشورهای همسایه هستند. تلقی بخشی از جامعه این است که با وجود تحریمها، چشمانداز روشنی از رونقگرفتن تجارت و بنابراین امکان ارتقای وضعیت تولید ملی متصور نیست. میل به مهاجرت به دلیل ناامیدی از بهبود شرایط کسبوکار زیاد است؛ چیزی که خود، ناامیدی را در جامعه تشدید میکند. در چنین شرایطی مخاطب ذهنیت منفی و اعتراضی پیدا میکند که باعث میشود در مواجهه با روایتهای خبری رسمی، موضع مخالفتجویانه بیابد و پیام مدنظر رسانههای رسمی را با نگاهی منفی و مخالف خوانش کند. پژوهشها نشان…
و دوباره سلام بر جامعه مدنی
نامگذاری امسال باز هم اقتصادی شد؛ چون هنوز هم «اقتصاد یکی از مسائل اساسی کشور است»؛ اما آنچه امسال مورد تأکید قرار گرفت، «مشارکت مردمی» است. این تأکید به معنای توجه ویژه به سهم بخش خصوصی در تولید ملی است. واقعیت این است که بخش دولتی نمیتواند جوابگوی اشتغال نیروی کار باشد؛ ضمن اینکه برای گروهی از فارغالتحصیلان موانع مختلفی برای استخدام در بخشهای دولتی وجود دارد که عملا این گروهها را ناامید میکند. یکی از دلایل عمده میل به مهاجرت فارغالتحصیلان فقدان جذابیت استخدام در بخش دولتی و موانع کارآفرینی بخش خصوصی است. به نظر میرسد تأکید بر مشارکت مردم تصمیم برای پایاندادن به یکی از میراثهای تفکر چپ بعد از انقلاب یعنی مشروعیت دولت بزرگ و عامل در همه عرصههاست. ظاهرا این یکی از میراثهای خسارتخیز چپ دیگر امکان ادامه ندارد؛ چون پاسخ به اشتغال نیروی جوان و پرداخت حقوق مثلا متناسب با تورم به حجم عظیم کارمندان…
رسانه های جامعه مدنی لازمه رشد تولید
در آغاز سال نو برای تحقق شعار سال بر ضرورت سهیمشدن مردم در تولید تأکید شد. بیتردید رشد تولید و بهبود وضعیت اقتصادی بدون نقشآفرینی صاحبان سرمایه در تولید و سهیمشدن مردم در اقتصاد ممکن نیست. این نقشآفرینی فقط در گرو رفع موانع اداری دستوپا گیر نیست، بلکه مستلزم توانمندسازی جامعه است. این توانمندسازی ابعاد و الزامات مختلفی دارد. یکی از آنها تقویت رسانههایی است که برآمده از گروههای مختلف جامعه و صدای آنها باشند. بخشی از جامعه را نمایندگی کنند. صدای سلیقههای سیاسی و فرهنگی جامعه باشند. این رسانهها میتوانند مردم را برای مشارکت در امور اجتماعی ترغیب کنند و برای سهیمشدن در تولید و خرید کالای ایرانی قانع کنند. دولتی و وابسته به نهادهای حکومتی بودن بیشتر رسانههای بزرگ کشور، متناسب با شرایطی بود که در عمل قرار بود بخش اعظم اقتصاد در اختیار دولت و نهادهای حکومتی باشد. حالا که ظاهرا تأثیرات وضعیت بد اقتصادی در افکار…
پایتونیسم و مساله تحقیر
پایتون گیت یکی از موضوعهای داغ این روزهاست و واکنشهای بسیاری را در رسانههای رسمی تا رسانههای اجتماعی برانگیخته است و همه به نکوهش سخنان یک «استاد دانشگاه» در نشستی با عنوان «دانشمندان یک درصد برتر جهان» پرداختند که ادعاهای مضحکی درباره کاربردهای زبان برنامهنویسی پایتون مطرح کرد. این حجم گسترده واکنش البته در مقایسه با نمونههای قبلی بیسابقه است و اینبار حتی برخی فعالان همسو و نزدیک به دولت هم اعتراض کردند و یکی از آنها در واکنش تند خود برخی از موارد پایتونیسم را ذکر کرد: «مستعان، غنیسازی در زیرزمین، لامبورگینی ایرانی، زمستان سخت، اشتغال با یک میلیون تومان، خودرو با سوخت آب، دلارزدایی و فروپاشی آمریکا، اداره مملکت با تهاتر نفت». جالب اینکه دو مورد از این مثالها مربوط به یک نفر است، همانکه وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی بود و حالا هم دبیر شورای عالی مناطق آزاد است: حجت عبدالملکی که البته موارد بیشتری را…