به بهانۀ کلمۀ کلیدی نشست رونمایی از کتاب اسحاق جهانگیری (در اندیشۀ ایران)

سوگ‌نامه‌ای برای انحراف از ریل توسعه در ایران عصر ایران؛ امید جهانشاهی- در تاریخ متأخر ایران نام دولت‌مردانی به نیکی به یادگار و ماندگار مانده که دغدغۀ توسعه ایران داشته و برای توسعه ایران کوشیده‌اند. برخی کمتر موفق بودند و تلاش بعضی قرین کام یابی ها و منتج به  دستاوردهایی بوده اما تاریخ فارغ از کاستی ها و اشتباهات احتمالی نام آنان را به سبب همان دغدغۀ توسعۀ ایران به نیکی ثبت کرده است.  از امیرکبیر که از قله های خدمت به توسعه ایران بود تا امروز، از همه آنها که او را الگو گرفتند و خواستند چون او برای توسعه ایران گام بردارند نامی نیک در حافظل تاریخی مردم ایران ثبت شده است. این مقدمه و اشارات از آن روست که دیدم در نشست رونمایی از کتاب «در اندیشه ایران» – اسحاق جهانگیری- کلمه کلیدی و محور کانونی دغدغه‌های سخن‌رانان توسعه بوده است.  دکتر هادی خانیکی، استاد برجسته ارتباطات…

راهی جز این نیست: ایران گرایی برای توسعه ایران

عصر ایران؛ امید جهانشاهی- از آن زمان که زمزمه مذاکرات آغاز شد و دلایلی برای ضرورت آن مطرح شدند مثل برداشتن سنگ تحریم ها از پیش پای ایران، ضرورت مساله توسعه ایران، ناامید کردن دشمنان ایران و … مساله ایران هم بیش از پیش در کانون تحلیل‌ها و توجه‌ها قرار گرفت.    به ویژه حاشیه‌های سفر اخیر ترامپ به کشورهای حاشیه خلیج فارس و آنچه در مورد قیاس ظرفیت‌های ایران با این کشورها و برنامه‌های این کشورها برای توسعه در رسانه های اجتماعی پر بازدید شدند  و البته به جرات می‌توان گفت فراتر از همه اینها مساله تغییر نام خلیج فارس بود که حس ایران‌دوستی و ایران‌گرایی را برکشید و در صدر توجه‌ها نشاند.    به نظر می‌رسد توجه بیشتر به ایران و ایران‌خواهی تنها محدود و منحصر به دلایل ضرورت مذاکره و غیرت ایرانی و قیاس ها و مسئله نام خلیج فارس نیست.     جامعه ایرانی امروز به دلایل…

فقدان گفتمان توسعه؛ راز کاهش اعتماد مردم به حکمرانان

عصر ایران؛ امید جهانشاهی- آقای صالحی، وزیر فرهنگ  در مورد چالش‌های عمده آغاز دوره مدیریتش گفته است: «اگر بخواهیم چالش عمده در کل حاکمیت را بگوییم، چالش سرمایه اجتماعی داریم و کاهش اعتماد مردم به حکم‌رانان! … این واقعیت اجتماعی خود ماست که باید آن را بفهمیم و با برداشت درست با آن مواجه شویم. کل جامعه دچار اغتشاشات ذهنی و معرفتی است.»    اما به راستی چرا اعتماد مردم به حکمرانان کاهش یافته است. دلیل روشن و سر راست آن بی‌توجهی به مسئله توسعه ایران است و اساسا فقدان حاکمیت گفتمان ملی توسعه ایران.    چرا برند معروف لنوو در حوزه فناوری‌های جدید باید در عربستان کارخانه بسازد اما نه در ایران که به مراتب بیش از عربستان سرمایه انسانی و متخصص دارد؟ اخبار پیشرفت عربستان در توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و سرمایه‌گذاری در طرح‌های عمرانی برای جوان ایرانی حسرت ایجاد می‌کند. آیا در سالهای آتی عربستان باید مقصد جوانان…

اولویت ایران؛ گفتمان توسعه و نه هیچ امر دیگری

عصر ایران؛ امید جهانشاهی- یکی از عرصه‌های منازعه سیاسی جدال بر سر تعیین اولویت‌های جامعه است؛ یعنی تعیین مهم‌ترین و اساسی‌ترین مسایل کشور که توجه عمومی را برای ایجاد اراده ملی‌یی می‌طلبد که لازمۀ مواجهه با آنهاست.    گاهی برخی نیروهای سیاسی می‌کوشند با اولویت دادن به موضوعی که از لحاظ سیاسی قدرت امروز آنها را ارتقا می‌دهد یا تضمین می‌کند، اولویت‌های خود را به جای اولویت‌های واقعی کشور القا کنند و همه را به بحث در مورد سوژه‌هایی وادارند که زیر چتر گفتمان سیاسی آنهاست. اما شخصیت‌های سیاسی ملی یعنی آنها که نگاه ملی دارند همواره می‌کوشند تا اولویت‌های کشور، به معنای واقعی همان مسائل اساسی و ملی کشور باشند و از این رو، این مهم را به دانشگاه‌ها و جامعه کارشناسی و روشنفکری کشور می‌سپارند. سخن دکتر عارف در هشتاد و هشتمین جلسه هیأت امنای سازمان اسناد و کتابخانه ملی ناظر بر همین نگاه ملی است: «نهادهایی مثل…

ایران گرایی برای توسعه ایران

دیدارنیوز _ امید جهانشاهی*: دومین سالروز درگذشت دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن است. میهنی مردی از اهالی فرهنگ و ادبیات که از چهره‌های ایران دوستی به شمار می‌رود. او ایران‌گرایی را برای برساخت یک ایدئولوژی خاص پیگیری نمی‌کرد و یا همچون ابزاری برای توجیه مشت آهنین برای پیشبرد تجدد نمی‌دید. خواستگاه او فرهنگ و ادبیات بود و از این رو نگاهش به ایران معتدل بود و همواره توصیه می‌کرد «باید با عقلانیت و اعتدال به میهن نگاه کرد.» این نگاه به ایران‌گرایی می‌تواند بستر فرهنگی توسعه ایران هم باشد. در گذشته ایران‌گرایی به مثابه باستان‌گرایی بود. از دوران پیش از مشروطه و از همان سال‌های سرخوردگی‌های ایرانیان در مواجهه با تجدد و مظاهر تمدن اروپاییان ایده بازگشت به شکوه و عظمت ایران باستان به تدریج شکل گرفت. ایده‌ای جذاب که کیمیای جبران عقب ماندگی‌ها جلوه می‌کرد و به شدت جذاب بود. این ایده البته خاستگاه‌های مختلفی داشت که در این میان…

بازگشت به توسعه برای ایران

دیدارنیوز ـ امید جهانشاهی: باخت مجدد سپاهان در بازی برگشت مقابل الهلال، باز آه و حسرت از شکستی دیگر را برای ما به همراه آورد. باخت تلخ است و، اما برای مردم ما باخت از عرب‌ها و عربستانی‌ها تلخ تر. هنوز درگیر این ذهنیت هستیم که آن زمان که ما صنعت نفت داشتیم، آن زمان که ما سازمان هوپیمایی داشتیم، آن زمان که ما دانشگاه تهران داشتیم … آن‌ها نداشتند. شاید از همین روست که تحلیل‌های بعد از بازی این بود که چرا دفاع چپ را تقویت نکرده بودیم. چرا وینگر راست فلان نبود. چون اذعان به این واقعیت تلخ سخت است که آن‌ها در فوتبال از ما جلو افتاده اند. اما واقعیت را باید پذیرفت و واقعیت این است که پیشرفت عربستان منحصر به فوتبال نیست. در کنفرانس پایان سال دارو که اسفند امسال (۱۴۰۲) در تهران برگزار شد، رسول دیناروند، رییس سابق سازمان غذا و دارو گفت: عربستان…

مسألۀ آیندۀ ایران؛ امری فراموش شده/ آینده، آمدنی نیست، ساختنی است

عصر ایران؛ امید جهانشاهی- آینده همیشه دغدغۀ بشر بوده است.  از این رو، اندیشه کردن به آینده همواره حس و حالی هم هوس‌ناک و هم هول‌ناک داشته است. بی‌جهت نیست که دوراندیشی را از دیرباز یکی از چهار فضیلت اصلی دانسته‌اند در کنار شجاعت، میانه‌روی و عدالت و باز از این میان دوراندیشی است که سه فضیلت دیگر را هدایت می کند.   «رواقیون» دوراندیشی را یک علم می‌دانستند؛ علمی که می‌گفت «شرط عقل است فلان اقدامی را انجام دهیم یا ندهیم». ارسطو دوراندیشی را یک فضیلت عقلانی می‌دانست؛ چیزی که به انسان کمک می‌کند چه کند و چه مسیری در پیش گیرد.   با وجود همۀ اهمیتی که آینده دارد و این همه ستایشی که در فضیلت دوراندیشی رفته است؛ یکی از فراموش‌شده‌ترین امور در جامعه ما مسألۀ آینده ایران است و پرسش از اینکه آنچه امروز می‌کنیم جامعه ایرانی را به چه فردایی می‌رساند. جهان فردا چگونه جهانی…